توضيح فارسي : آژانس هواپیمایی صدف سیر تلفن : 88518008

سرزمين ارمنستان

جمهوری ارمنستان (Republic of Armenia) با 29800 کیلومتر مربع مساحت، در جنوب غربی منطقه قفقاز و با کمی فاصله از سواحل جنوب شرقی دریای سیاه واقع شده و همچون کمربندی بین مرزهای جمهوری اسلامی ایران از یک سو و جمهوریهاي آذربایجان و گرجستان از سوی دیگر گسترده شده است.
این کشور از جنوب با جمهوری اسلامی ایران، از جنوب غربی با جمهوری خود مختار نخجوان، از غرب با ترکیه و از شمال با گرجستان و از شرق با جمهوری آذربایجان مرز مشترک دارد.

ارمنستان کشوری کوهستانی است که در شمال فلات ایران، در غرب فلات ارمنستان و جنوب سلسله جبال قفقاز واقع شده است. ارتفاع ميانگين ارمنستان از سطح دریا 1800 متر است و تنها 10 درصد سرزمین ارمنستان کمتر از 1000 متر ارتفاع دارند. بلندترین قله ارمنستان آراگاتس (Aragatz) است که در شمال غرب این جمهوری واقع است و 4090 متر ارتفاع دارد.

مهمترین دریاچه ارمنستان دریاچه سوان (Sevan)، در شرق این کشور واقع شده است و نقش بسیار چشمگیری در اکوسیستم منطقه ایفا می کند و چون در ارتفاع 1924 متری از سطح دریا قرار گرفته است، یکی از مرتفع ترین دریاچه های آب شیرین بزرگ جهان است.

با توجه به کوهستانی بودن این کشور رودهای ارمنستان اکثرا کوتاه و داراي جريان بسیار سریع هستند. اکثر رودهای ارمنستان از طریق رود ارس يا رودهای کورا یا آخوریان به دریاي خزر سرازیر می شوند.
مهمترین رود های ارمنستان عبارتند از رود کورا (Kura) که از گرجستان سرچشمه می گیرد و به خزر می ریزد، رود آخوریان (Akhurian) که در مرزهای ارمنستان با ترکیه قرار دارد، رود هرازدان (Hrazdan) که از شهر ایروان می گذرد، رود آرپا (Arpa) که به دریاچه سوان وصل مي شود، رود وروتان (Vorotan) در جنوب اين كشور. رودهای این کشور اگرچه می توانند به عنوان منبع خوبی برای تامین انرژی الکتریسته و آب مصرفی کشور به کار روند، ولی به واسطه وجود آبشارها، سرعت زیاد آب جاری و پهنای کم آنها قابل کشتیرانی ندارند.

----------------------------------------------------------------

شهرها

پایتخت ارمنستان شهر ایروان (Yerevan) است که بیش از یک سوم کل جمعیت کشور را تشکیل می دهد.
از دیگر شهر های مهم ارمنستان شهرهاي گیومری (Gyumri) ، آبویان (Abovian) ، وانادزور (Vanadzor) ، اجمیادزین (Ejmiadzin) ، آشتاراک (Ashtarak) ، كاپان (Kapan) ، گوریس (Goris) ، آپاران (Aparan) ، آرتاشات (Artashat) ، هرازدان (Hrazdan) ، ایجوان (Ijevan) ، آماسیا (Amasia) ، مارالیک (Maralik) ، مارتونی (Martuni) ، ماسیس (Masis) ، الاوردی (Alaverdi) ، و وادنیس (Vardenis) را می توان نام برد.

---------------------------------------------------------------

جمعيت

هو اكنون جمعيت ارمنستان 3.2 ميليون نفر است كه يك سوم ان يعني نزديك به 1 ميليون نفر از آنها در ايروان ساكن هستند. شمار كل جمعيت ارمنيان جهان نزديك به 9 ميليون نفر است كه از اين تعدا 5.7 ميليون نفر خارج از جمهوري ارمستان امروزي زندگي مي كنند. از اين نظر ارمنيان در شمار ملتهايي قرار مي گيرند كه بيشتر از نيمي از آنان خارج از سرزمين مادري زندگي مي كنند. از نظر ترکیب قومی ارمنستانجمعيت يكپارچه دارد و بیش از 93 درصد از جمعیت این جمهوری را ارمنيان تشکیل می دهند.

----------------------------------------------------------------

اهمیت استراتژیک ارمنستان

پس از جنگ جهانی دوم اهمیت استراتژیک ارمنستان افزايش يافت و برای مقابله با تهاجم احتمالی ناتو از طریق ترکیه، صدها واحد از نیروهای نظامی متعارف بلوک شرق در ارمنستان استقرار یافت. پس از فروپاشی شوروی و ایجاد کشور های مشترک المنافع، هر چند احتمال تقابل میان نیروهای روسیه و غرب تا حد زیادی کاهش یافته است ولیکن با توجه به این امر که مرز میان ارمنستان و ترکیه هنوز نیز یکی از اصلی ترین محل های تلاقی بزرگترین قدرت های هسته ای جهان یعنی جامعه مشترک المنافع و ناتو می باشد، پس می توان گفت از اهمیت استراتژیک ارمنستان از این نظر کاسته نشده است. از سوی دیگر مسائل جدیدی مطرح شده که اهمیت استراتژیک ارمنستان را برای امنیت ملی کشورهای منطقه دو چندان کرده است. یکی از این مسائل که می تواند بر روی امنیت ملی روسیه و برخی دیگر از کشور های منطقه تاثیر مستقیم داشته باشد، طرح تئوری پان تورانیسم است که بر اساس آن کلیه ممالک ترک زبان از مرزهای چین تا بالکان با یکدیگر متحد شده و امپراتوری بزرگی را تشکیل می دهند که کلیه ترک زبان ها را تحت یک پرچم واحد گرد می آورد. طبیعی است که تحقق یک چنین اندیشه ای باعث ایجاد یک امپراتوری بزرگ ترک در اوراسیا شده و کلیه معادلات استراتژیک را در منطقه به هم خواهد ریخت و تاثیر قابل توجهی بر امنیت ملی تمامی کشور های منطقه خواهد داشت. در این میان تنها كشوری که جلوی تحقق یک چنین اندیشه ای را می گیرد جمهوری ارمنستان است که همچون کمربندی بین ترکیه و جمهوری ترک زبان قفقاز و آسیای مرکزی قرار گرفته و ارتباط آنان را مختل نموده است.

----------------------------------------------------------------

دين

اکثریت قریب به اتفاق مردم ارمنستان پیرو کلیسای حواري ارمني (Armenian Apostolic Church) هستند كه نزد ايرانيان به كليساي گریگوری شناخته مي شود و کلیسای ملی ارامنيان محسوب مي شود. کلیسای حواري ارمني از اولين كليساهاي دنياي مسيحيت است و جزو کلیسای ارتدوکس شرقي به شمار می رود.
ارامنيان پيش از گرویدن به دین مسیحیت بت پرست بوده و بت های بیشماری را می پرستیدند از جمله آناهید.
پس از ظهور مسیحيت و از قرن اول میلادی نخستین پیام آوران مسیحیت وارد ارمنستان شده و به تبلیغ این دین پرداختند. اولین مبلغان مسیحی در ارمنستان تادئوس (Thaddeus) و بارتولومئوس (Bartholomew) از حواريون عيسي مسیح بودند. این افراد به دست حکام بت پرست ارمنستان کشته شدند و بعد ها در مقتل آنها کلیساهایی ساخته شد. کلیسای تادئوس يا طاطاوس مقدس یا قره کلیسا واقع در شمال غرب شهر ماکو در ايران محل شهادت تادئوس می باشد.

با این که از همان ابتدا و به ویژه آغاز قرن دوم میلادی به بعد عده ی از مردم ارمنستان به دین مسیحیت گرویدند ولیکن تا پایان قرن سوم میلادی بت پرستی همچنان اصلی ترین مذهب حاکم بر ارمنستان بود. در واقع مقدر بود که مسیحی کردن ارمنستان توسط گریگور مقدس صورت گیرد. گریگور (Gregory) منسوب به خانواده اشکانیان و بنا به روایتی پسر همان مردی بود که به تحریک شاهان ساسانی، خسرو اول پادشاه ارمنستان را كشته بود. گریگور و همه افراد خانواده اش در شهر کاپادوکیه (Cappadocia) واقع در شرق آسياي صغير مقیم شدند و در آنجا بود که گریگور با آموزه هاي مسیحي آشنا گردید و مسیحی شد.
قبول دین مسیحی توسط ارامنيان دارای دو جنبه مهم می باشد. از يك سو گرویدن این ملت به مسیحیت نقطه عطف تاریخ ارمنستان محسوب شده و در واقع تمامی تحولاتی که اين ملت از ان پس شاهد بوده اند تا حد زیادی متاثر از این رویداد تاریخی بوده است. از سوي دیگر و از دیدگاه تاریخ مسیحیت نیز این رویداد اهمیت ویژه ای دارد چراکه ارامنيان نخستین ملتی هستند که در سال 301 ميلادي مسیحيت را به عنوان دین رسمی کشور پذیرفتند. شایان ذکر است که گرویدن کنستانتین امپراتور روم به دین مسیح و قبول مسیحیت به عنوان دین رسمی امپراتوری روم در سال 313 ميلادي صورت گرفت.

اولین کلیسای ارمنی توسط گریگور ملغب به گریگور روشنگر (Gregory the Illuminator)در شهر واقارشاپات (اجمیادزین کنونی) و در سال 303 ميلادي ساخته شد و پس از گذشت بيش از 1700 سال این مکان كماكان مقر اصلی کلیسای ارمنی است.

زبان و خط ارمنی

ارمنيان معتقدند که نقش زبان ارمنی در بقای فرهنگ و هویت ملی ارمنيان بسیار بیشتر از یک زبان معمولی بوده است. به عقیده آنان طی قرن ها فقدان حاکمیت ملی تنها نقش کلیسا زبان و فرهنگ ارمنی بوده که بقای ملیت ارمنی را تضمین کرده و باعث گشته که این ملت بتواند تاریخ پر فراز و نشیب و سخت خود را پشت سر بگذارد.

پارویر سواک (Paruyr Sevak) شاعر معاصر ارمنی، در شعر بسیار معروف زبان مادری می نویسد: طی قرن ها مبارزه برای بقا زبان ارمنی پناهگاهی بود که اندیشه و احساسات ملی ارمنيان در آن محافظت شده است. طبق نوشته موسس خورناتسی (Movses Khorenatsi) يا موسی خورنی مورخ معروف ارمنی قرن 5 ميلادي، پيش از ابداع الفبا و خط ارمنی هر چند مردم عادی ارمنستان به زبان ارمنی سخن می گفتند ولیکن زبان و خطوط حاکم در نهاد های رسمی دولتی فارسی کهن، آشوری يا یونانی بود. در سال 406 ميلادي مسروپ ماشتوس (Mesrop Mashtots) شخصی که ارمنيان به دليل خدمتش به فرهنگ ارمنی، به وي لقب مقدس داده اند، پس از 9 سال تلاش الفبای زبان ارمنی را ابداع کرد.

ابداع الفبای ارمنی ناشی از شرایط خاص ارمنستان در قرون 4 و 5 ميلادي است و از یک سو در سال 387 ميلادي و در پی توافقنامه ای که بین ایران و روم به امضا رسیده بود، ارمنستان به دو بخش شرقی و غربی تقسیم گردید و فرهنگ ارمنی مورد تهدید فرهنگ های ایران و روم قرار گرفت. از سوی دیگر ترویج دین مسیحیت که از سال 301 ميلادی به عنوان دین رسمی کشور اعلام گردیده بود با مشکل بزرگی مواجه شده بود و مشکل آن بود که مراسم کلیسایی در بخش های شرقی ارمنستان به زبان آشوری و در بخشهای غربی آن به زبان یونانی انجام می گرفت و توده مردم به دلیل عدم آشنایی به این زبانه با بسیاری از تعالیم دين جدید بیگانه می ماندند. مجموعه این شرایط باعث گردید تا مسروپ ماشتوس که یک روحانی نامدار بود در سال 398 ميلادي به فکر ابداع الفبای ارمنی بیفتد.

خط ارمنی از چپ به راست نوشته می شود و حروف جدای از هم و در یک ردیف قرار می گیرند (مثل لاتین و برخلاف فارسی که حروف به یکدیگر می چسبند). از مسائلی که در این رابطه بوجود آمد اين است كه ارمنستان به دو قسمت شرقی و غربی و در نتیجه زبان ارمنی به دو شاخه با گویش ها و نگارش های شرقی و غربی تقسیم شد. این دو شاخه در اساس با یکدیگر مشابه اند ولی تفاوت در دستور زبان و مکالمه است. شاخه شرقی زبان ارمنی در جمهوري ارمنستان، ارمنيان روسيه و ارمنيان گرجستان و ساير كشورهاي مستقل مشترك المنافع و ارمنيان ایرن حاکم است و شاخه غربی زبان ارمنی مورد استفاده ارمنيان ساکن در سایر نقاط جهان است.

پس از استقرار نظام سوسياليستي در ارمنستان تحول زبان ارمنی وارد مرحله جدیدی شد. رهبران مسکو در تلاش بودند تا تمامی مظاهر ملی ملیت های ساکن در جمهوری های اتحاد شوروی را از بین برده و نظام یکدست را جانشین نظام چندملیتی روسیه تزاری نمایند. لذا به مبارزه جدی با زبان های ملی موجود از جمله زبان ارمنی پرداختند. هم اكنون فرهنگستان زبان ارمنی در ایروان که برجسته ترین زبان شناسان و اديبان را در خدمت خود دارد، مترادف ارمنی واژه های جدیدی را ابداع کرده است و اصول دستوری و املایی و نحوه نگارش درست این زبان را تحت نظارت خود دارد.

-----------------------------------------------------------------

هنر در ارمنستان

ارمنيان در رشته های معماری، پيكرتراشي، نقاشی، موسیقی، رقص و تئاتر پیشینه پرباری دارند. با توجه به کوهستانی بودن ارمنستان و وفور سنگ های ساختمانی در این کشور و استفاده دیرباز از این سنگها در امر ساختمان سازی، پيكرتراشی بر روی سنگ نیز از اعصار قدیم در میان ارمنيان مرسوم گردید.

هنر نقاشی در ارمنستان بیشتر در کلیساها و صومعه ها رشد یافته و مورخان ارمنی قرن پنجم خبر از نقاشی های متعدد بر روی سقف و دیوارهای کلیساها در این دوران داده اند. نمونه آن را در کلیسای وانک اصفهان می توانیم ببینیم. هنر نقاشی هنوز در ارمنستان رواج دارد و نقاشان بسیار معروفی را به جهان معرفی کرده است.

موسیقی نیز از دیرباز در میان ارمنه رواج داشته ولی از آثار قبل از مسیحیت هیچ یادگاری به ما نرسیده است. از قرن چهارم میلادی به بعد موسیقی دینی در اماکنی همچون کلیساها و صومعه ها رشد چشمگیری یافت و در کنار آن موسیقی های مردمی نیز رایج بود. عمده ترین موسیقی کلیسایی در میان ارمنيان شاراكان (Sharakan) است. این موسیقی که هم اکنون در مراسم دینی کلیساهای ارمنی به وفور اجرا می شود، از قرن چهارم میلادی وجود داشته و تا کنون تغیرات اندکی را شاهد بوده است. هنر موسیقی هنوز در میان ارمنيان رواج چشمگیری دارد. هنرستان ها و دانشکده های موسیقی این کشور از جمله بهترین ها در این رشته محسوب مي شوند. اپرا و ارکستر فیلارمونیک ارمنستان نیز بسیار فعال بوده و رهبری آن زماني با لوریس چكناواریان بود دارای شهرتی جهانی و متولد ایران است.

ارمنيان از دیر باز تئاتر را می شناختند. طبق نوشته مورخان ارمنی از یک قرن پیش از میلاد تئاتر در بخشهای غربی ارمنستان رواج چشمگیری یافت و سپس به بخشهای شرقی گسترش یافت و در نزد پادشاهان اجرا می شد. تئاتر یونانی در تئاتر ارمنی تاثیر به سزایی داشته واژه تاترون (tatron) در زبان ارمنی به همان معنای تئاترون یونانی بوده و حکایت از این امر دارد که تئاتر از یونان به ارمنستان آورده شده است.


اعياد ملي و مذهبي

تا قبل از ورود مسیحیت به ارمنستان، ارمنيان دارای اعیاد مختلفی بودند که مهمترین آن عید آغاز سال باستانی بود که ناواسارد (Navasard) نام داشت. اعیاد دیگری نیز در این زمان مرسوم بود که عمدتا به پرستش الهه ها و بت ها اختصاص داشت و از معروفترین آنها می توان به وارتاوار (Vartavar) يا جشن آب پاشان اشاره کرد که در اوایل تابستان برگزار می گردید و با وجود گذشت قرن ها و گرویدن ارمنيان به دین مسیح هنوز در میان این ملت رواج دارد و ارمنيان این عید را با پاشیدن آب به روی یکدیگر گرامی می دارند. با ورود مسیحیت به ارمنستان اعیاد دینی جانشین اعیاد قبلی شدند. مهمترین عید ارمنيان همچون سایر مسیحیان جهان عید تولد عيسی مسیح است که ارمنيان آن را در 6 ژانویه برگزار می کنند، در حالی که مسیحیان كاتوليك و پروتستان آنرا در روز 25 دسامبر برگزار می کنند. دومین عید مهم مسیحی که نزد ارمنيان بسیار مهم می باشد، عید پاک است که سالروز رستاخیز عيسی مسیح از مردگان است و طبق تقویم مسيحي در اولین يكشنبه پس از ماه كامل بهار برگزار می شود. از اعیاد دیگر می توان از هامبارتسوم (Hambartsum) که سالروز عروج عيسی مسیح به آسمان است اشاره کرد.

از اعیاد ملی در ارمنستان عید وارتانانک (Vartanank) و عید روز فرهنگ از مهمترین آنهاست. عید وارتانانک سالروز قیام ملی ارمنيان به رهبری وارتان مامیکونیان و عید فرهنگ، گرامیداشت سالروز ابداع الفبا و خط ارمنی توسط مسروپ ماشتوس و شاگردان وي می باشد.

از دیگر اعیاد ملی ارمنستان در حال حاضر می توان به گرامیداشت روز 21 سپتامبر که روز ملی ارمنستان می باشد اشاره کرد. در این روز مردم ارمنستان با شرکت در انتخاباتی به یادماندنی به استقلال ارمنستان از اتحاد جماهیر شوروی و تشكيل جمهوري سوم ارمنستان رای دادند.

روز مهم دیگر در میان ارمنيان 28 مي است. در اين روز در 1918 ارمنيان پس از قرن ها توانستند استقلال خود را باز یابند و جمهوري اول ارمنستان را تشكيل دهند.



لباس سنتی

لباس سنتي مردان ارمني، فرمي مابین لباس سنتی مردان ساکن خطه شمالی ایران و لباس مردان گرجی دارد. لباس زنان ارمنی که تحت عنوان داراز (taraz) شناخته می شود نیز شبیه لباس های زنان سایر ملل ساکن در منطقه است و شامل لباس بلند و زردوزی شده و روسری به رنگهای شاد می باشد.

غذا های محلی

معروفترین غذاهای سنتی ارمنيان عبارت است از خاش (khash) که تقریباً همان کله و پاچه ایرانی می باشد. خاشلاما (khashlama) که از گوشت گوسفند درست می شود و زاواراپلاو (dzavaraplav) که نوعی پلو است به جای برنج از بلغور تهیه می شود.

یکی از غذاهای معروف ارمنستان در حال حاضر کباب ماهی ایشخان (Ishkhan) می باشد. این ماهی که از دریاچه سوان صید می شود، یکی از لذیذترین ماهی های آب های شیرین بوده و طرفداران بسیاری در میان گردشگران دارد.


مراکز فرهنگی

اگر بخواهیم یک تعریف خوب از ارمنستان بکنیم، باید آن را به عنوان یک پارک فرهنگی معرفی کنیم. گردشگران از وفور مراکز باستانی و فرهنگی در این کشور شگفت زده می شوند. به جرات می توان گفت که غیر ممکن است شما شهر و یا روستایی را در این کشور بیابید که یک اثر باستانی یا یک مرکز فرهنگی و تفریحی در آن وجود نداشته باشد.

امروزه در شهر ایروان موزه های متعددی وجود دارد كه از معروفترین آنها می توان از ماتناداران (Matenadaran) نام برد که محل نگهداری نسخ خطي بسیار قدیمی است. در این مرکز آثاری وجود دارند که تاریخ نویسان و شرق شناسان منطقه از آنها به عنوان منابع اصلی تحقیقاتی خود استفاده های فراوانی برده اند.
اپرای ایروان از دیگر مراکزی است که نمی توان از آن به سادگی گذشت. این مرکز محل برگزاری کنسرتها و نمایش های بسیاري در طي سال است.

-----------------------------------------------------------------
آثار مهم فرهنگی و تاریخی

کلیسای اجمیادزین (Ejmiadzin) مقر رهبر ديني كليساي ارمني کاتوقیکوس (Katoghikos) يا جاثليق، در سال 303 ميلادي بنا شده و در شهری به همین نام در غرب ایروان واقع شده است. مراسمی که در این کلیسا برگزار می شود و وسایل قدیمی موجود در آن، از جمله دیدنی ترین مكانهاي ارمنستان است.

دومین مکان بنای یادبود سارداراباد (Sardarabad) است كه به یادبود جنگی که در سال 1918 بین ارمنيان و ترک ها در گرفت و نهایتاً باعث تشكيل جمهوری اول ارمنستان 1918 گردید، بناشده است.

زيزرناكابرت (Zizernakabert) به معني قلعه پرستوها از جمله آثار دیدنی در ايروان به یادبود یک و نیم میلیون ارمنی که در دوران جنگ جهانی اول توسط حكومت عثماني کشته شدند، ساخته شده است. معبد گارنی (Garni) از آثار پيش از دوران مسیحیت است و بسیار شبیه آثار معماری یونانی است. كليساي خورویراپ (Khorvirap) در محل سیاه چاله ای بنا شده که گریگور مقدس به مدت 13 سال در آن زندانی بوده است.
-----------------------------------------------------------------
تاريخ ارمنیان و ارمنستان

کاوش های باستان شناسی در ارمنستان حاکی از آن است که از 3000 سال پيش از میلاد مسیح اقوام مختلفی در مناطق مرکزی و غربی ارمنستان سکونت داشتند. اين اقوام شاخه ای جداگانه از نژاد سفید يا اصطلاحاً نژاد قفقازي (Caucasian) به شمار می رفتند که از دوران بسیار قدیم در قفقاز، آسیای صغیر و شمال مدیترانه می زیستند.

در طول زمان این اقوام به دلیل جنگ های داخلی در میان خود تضعیف گشته و حدود 1500 سال پيش از میلاد مسیح تحت سلطه امپراتور آشور قرار گرفتند. فشار قوم آشور باعث شد تا اقوام نائیری (Nairi) و هایا (Haya) با یکدیگر متحد گشته و در اطراف دریاچه وان و تحت رهبری آرامه (Arame) حکومت اورارتو (Urartu) را بوجود آورند. پایتخت آنها شهر توشپا (Tushpa) بود که بعدها به وان (Van) تغییر نام داد. آرگیشتی اول (Argishti I) پادشاه اورارتو در سال 782 پيش از ميلاد دستور ساخت شهر اربونی (Erebuni) را داد که بعد ها به ایروان (Erevan) شهرت یافت.

آرمن ها (Armenians) از نژاد هندو اروپایی بوده و در قرن 6 یا 7 پيش از ميلاد به سرزمین اورارتو وارد شدند، آنجا را فتح کردند و زبان خود را در آنجا رواج دادند. سپس ساکنان اولیه اورارتو در میان آرمن هاي هندواروپایی حل شدند و این اختلاط باعث شد که ملت جدید را دیگران آرمن (Armen) یا ارمنی و خود های (Hay) بخوانند.
نام ارمنستان (Armenia) برای اولین بار در کتیبه داریوش در بیستون که مربوط به سال 521 پيش از ميلاد است دیده می شود. «سرزمین پونتس و ارمنستان و ... را فتح کردم».

با قدرت گرفتن هخامنشیان در ایران به تدریج ارمنستان تحت سلطه امپراتوری هخامنشی قرار گرفت و پس از آن ارمنستان یا تحت سلطه ایران بود و یا تحت سلطه رومیان و برخي دوران مستقل بوده اند.
پس از ظهور اسلام، این کشور به تصرف نیروهای عرب در آمد و حدود دو قرن تحت استیلای خلفای اسلامی بود. از آن پس ارمنيان طولانی ترین سابقه استقلال خود را تجربه کردند. تا این که به هجوم ترکان سلجوقی استقلال خویش را از دست دادند. در این دوران قشر عظیمی از ارمنيان که حاضر نبودند تن به سلطه سلجوقیان نهند با مهاجرتی عظیم به سمت سیلیسیه (Cilicia) رفته و در انجا حکومت تحت عنوان ارمنستان جدید پایه گذاری کردند و استقلال خود را به مدت سه قرن حفظ کردند.

با قدرت گرفتن امپراتوری عثمانی در آسیای صغیر از یک سو و حاکم شدن صفویه بر فلات ایران از سوی دیگر و تقسیم ارمنستان به دو قسمت در سال 1639ميلادي فصل جدیدی در تاریخ ارمنيان آغاز می شود که تاثیرات بسیاری در روند جمعیت ارمنيان داشته است.

عمده ترین تحول جمعیتی که برای ارمنيان ساکن در ارمنستان در این دوران قابل ذکر است كوچ گروه عظیمی از ارمنيان ساکن در این منطقه به سرزمین های مرکزی فلات ایران بوده است. این كوچ گسترده که به دلیل جنگهای ایران و عثمانی و ترغیب شاه عباس صفوی صورت گرفت، باعث گردید که تعداد قابل توجهی از ارمنيان در مناطق غربی و مرکزی ايران سکونت گزینند. این افراد که ارمنيان امروز ايران نوادگان آنها به شمار می آیند و از مشاغل اصلی آنان در دوران صفویه تجارت کالا و ادویه بین ایران و هند و سایر کشور های آسیایی بود، پایگاه هایی را برای خود در این مناطق بوجود آوردند و بر اساس شواهد ارمنی تبار های ساکن هند، سنگاپور، چین و سایر کشور های شرق و جنوب شرق آسیا عمدتاً از نوادگان آنها می باشند.

وقوع جنگهای روس و ایران و روس و عثمانی به دلیل قرار گرفتن ارمنستان در خط مقدم نبرد، برای این مردم ویرانی ها و کشتار های وسيع و تاثیرات قابل توجهی بر ساختار جمعیتی انها داشته است.
ارمنيان ساکن در آسیای صغیر تحت حاکمیت سلاطین عثمانی دوران فاجعه آمیزی را آغاز کردند و طی قرن های 17و 18 ميلادي آنها تلاشهایی را برای رهایی از یوغ امپراتوری عثمانی انجام دادند. رفتار سرکوب گرانه عثمانی باعث بروز قیام های مردمی ارمنيان علیه امپراتوری عثمانی در سالهای پایانی قرن 19 و دهه اول قرن بیست گردید. با آغاز جنگ جهانی اول و ورود عثمانی به جنگ در کنار آلمان و اتریش در اکتبر سال 1914 ميلادي، ارمنيان در وضع بسیار اسفباری قرار گرفتند. با هدف خاتمه دادن به مسائل ارمنيان و به بهانه تخلیه مناطق جنگی از افراد غیر نظامی، كوچ دسته جمعی ارمنيان توسط حكومت عثماني آغاز شد و به این ترتیب تعداد ارمنيان ساکن در عثمانی به شدت کاهش یافت و اکثریت ارمنيانی که امروزه در سوریه، لبنان، فرانسه، امریکای شمالی و سایر ممالک غربی زندگی می کنند، فرزندان این کوچ اجباری ارمنيان هستند.



مناقشه قره باغ

بدون شک شناخت سیاست خارجی ارمنستان بدون شناخت دقیق مناقشه قره باغ امکان پذیر نخواهد بود. این بحران که ریشه در تاریخ دارد، از سال 1988 ميلادي وارد مرحله جدید درگیری بین جمهوری آذربایجان از یکسو و ارمنيان قره باغ و ارمنستان از سوی دیگر شده است و هم اکنون در حالت نه جنگ و نه صلح قرار دارد.

درگیری های قومی منطقه قره باغ تاثیر زیادی بر سیاست و حکومت در ارمنستان گذاشته است. برای درک بهتر ریشه های بحران منطقه قره باغ باید با عوامل جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی منطقه آشنا شد. همچنین سیاست های دولت شوروی سابق در منطقه یاد شده میانجیگری هایی که در این دوران صورت گرفته و راه حلهای ارائه شده برای این بحران ضروری است.

قره باغ ناحیه ی است کوهستانی در غرب جمهوری آذربایجان در 7 کیلومتری مرز ارمنستان و 25 کیلومتری شمال مرز ایران. بيش از 80 درصد جمعیت این ناحیه را ارمنيان تشكيل می دادند و مابقي شامل آذری ها و روس ها می شد.

مسئله در بعد تاریخی آن از پیچیدگی بیشتری برخوردار می باشد با وجود انکه جوامع ارمنی و ترک حدود هزار سال کنار یکدیگر زیسته اند همواره کشمکشهایی میان انها وجود داشته است که منعکس کننده اختلافات عمیق فرهنگی و عقیدتی است.

ارمنيان به استناد مدارک موجود تاریخی بر اقامت چندین هزار ساله خود در منطقه پافشاری دارند. در کتب تاريخي این منطقه با نام آرتساخ (Artsakh) خوانده می شود و همواره شرقی ترین استان ارمنستان بوده است. در مقابل آذری ها مدعی اند که اولاً ارمنيان قره باغ در اصل آلبانی هایی بوده اند که به مسیحیت گریگوری گرویده اند و از لحاظ نژادی ارمنی نیستند، ثانیاً اینان در طول تاریخ تنها اقلیت را در این منطقه تشکیل می داده اند.

پس از سقوط جمهوری های اول آذربایجان و ارمنستان در سال 1920 ميلادي و استقرار حاکمیت مسکو بر این مناطق، مسئله قره باغ در چارچوب سیاست های شوروی و بطور موقت حل شد و ارمنيان مدعی اند که سپردن بخش بیشتر به آذربایجان را استالین ایفا کرده است و این در راستای جلب نظر ترکیه در آن زمان بوده است و در عین حال صدور انقلاب بلشویکی به شرق مسلمان از طریق جمهوری آذربایجان به آن مناطق.
در سال 1992و در پی درخواست دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان از جمهوری اسلامی ایران، اولین میانجیگری فعال و تا حدودی کارساز توسط وزیر امور خارجه ایران در منطقه آغاز شد که به آتش بس نسبتا پایداری نیز انجامید. در این سال روسای جمهوری دو کشور با میانجیگری رئیس جمهور وقت ايران موافقتنامه اي در تهران به امضا رساندند.

در سال 1994 تلاشهای جدیدی برای برقراری آتش بس و استقرار صلح در منطقه آغاز شد و در همین راستا رهبران دینی ارمنستان و آذربایجان در مسکو دیدار کردند و رئیس گروه مینسک با سفر به منطقه دور جدیدی از تلاشها را آغاز کرد.

مهمترین اقدامی که صورت گرفت ملاقات نمایندگان طرفهای درگیر در بیشکک پایتخت قرقیزستان با نظارت نمایندگان روسیه، فنلاند، قرقیزستان بود. در این مذاکرات روسها خواهان رعایت سه اصل بودند: برقراری آتش بس، قبول نمایندگان قره باغ به عنوان یک طرف اصلی مذاکرات صلح، استقرار 1800 نفر از نیروهای جامعه مشترک المنافع در خط حائل آتش بس. ارمنيان بدون هیچ شرطی اعلامیه را امضا کردند و در نهایت آذربایجان تحت فشار روس ها و تغییرات مختصری این اعلامیه را امضا کرد. طی سالهای اخیر تلاش های گروه مینسک برای نزدیکتر کردن دیدگاه های طرفین بحران به یکدیگر ادامه يافت و موفقیت هایی نیز حاصل شده است.

برای پایان دادن بحران قره باغ تمامی طرفین درگیر باید به سه واقعیت توجه داشته باشند:

1- هیچ کدام از طرفین به تنهایی توان حل بحران را ندارند و گذشت زمان آن را پیچیده ترمی نماید.

2- طرفین باید این مسئله را در مد نظر داشته باشند كه بازگشت به وضعیت قبل از فروپاشی شوروی سابق امری غیر ممکن است.

3- بازیگران بین المللی در مناقشه قره باغ علاقه ای به همکاری با یکدیگر ندارند و هر یک از آنان خواهان حذف دیگری است. مسکو در صدد است که به نوعی دکترین روسی را در منطقه اعمال نماید و آنچه را که زمانی شوروی نامیده می شد از نفوذ بازیگران بین المللی خصوصاً امریکا و اروپا محفوظ نگه دارد. غرب و ترکیه خواهان بی اثر کردن سیاستهای ایران هستند در حالی که ایران نزدیکترین مرزها را به منطقه بحرانی دارد و نادیده گرفتن آن حل بحران را مشکل تر می سازد.

قيمت ها:

قیمت مصرف کننده   ریال