سلسله پهلوی

دودمان پهلوی پس از انحلال سلسه قاجار، از ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۷ مدت ۵۳ سال بر ایران حکومت کردند، سلطنت پهلوی با انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ برچیده شد. از این سلسله دو پادشاه بر ایران حکومت کردند

که عبارتند از :

 رضا پهلوی هفتمین فرزند عباسعلی بیگ (سرباز فوج سوادکوه) ازبطن همسر چهارم او به نام «نوشین آفرین» در ۲۴ اسفند۱۲۵۶ آلاشت از توابع سوادکوه مازندران به دنیا آمد. پدرش چند روزی پس از به دنیاآمدن او درگذشت و مادرش با فرزند بیمار خود رضا راهی تهران شد.

رضا در ۱۵ سالگی وارد خدمت قزاق خانه شد و تا مدتها در جنگ و جدالهای نواحی مختلف کشور شرکت نمود. او مدتها بعد با مریم سوادکوهی دختر عموی خود ازدواج کرد و صاحب دختری به نام فاطمه(همدم السلطنه) شد .

همسرش چندی بعد درگذشت و او که در این هنگام به خاطر مهارتش در استفاده از شصت تیر رضا ماکسیم و رضا شصت تیری خوانده می‌شد،در سال ۱۲۹۵ با تاج‌الملوک آیرملو دختر فرمانده خود یاور آیرملو ازدواج کرد که برای او چهار فرزند به نام‌های شمس پهلوی، محمدرضا پهلوی، اشرف پهلوی و علیرضا پهلوی به دنیا آورد. رضا از آن پس مدارج ترقی را با نشان دادن شجاعت و لیاقت نظامی خود طی کرد و به دریافت عنوان خانی، درجه افسری و منصب میرپنجی در آتریاد قزاق همدان نایل شد.

رضا خان میرپنج در اوضاع نابسامان کشور در سال ۱۲۹۹ ه.ش با همکاری سید ضیاءالدین طباطبایی در اسفند ماه این سال اقدام به کودتا و تصرف پایتخت کرد و در نتیجه با دریافت لقب "سردارسپه" به ریاست دیوزیون قزاق منصوب شد.

او با نفوذی که در بین نظامیان و سیاسیون کشور پیدا کرد، به تدریج به وزارت جنگ و ریاست الوزرایی رسید و رفته رفته زمینه را برای سلطنت خود فراهم کرد.

با تشکیل مجلس مؤسسان، سلطنت رضا شاه پهلوی رسمیت یافت. در این هنگام رضا شاه با هدف ایجاد پیوند با قاجاریه، همسر دیگری به نام توران امیرسلیمانی اختیار کرد و از او صاحب یک فرزند به نام غلامرضا پهلوی شد. او پس از جدایی از ملکه توران،همسر دیگری به نام عصمت دولتشاهی اختیار کرد که چند فرزند برای او به دنیا ‌آورد:عبدالرضا -احمدرضا - محمودرضا - فاطمه و حمیدرضا .

رضا شاه ۱۶ سال سلطنت کرد و عاقبت پس از اشغال کشور توسط قوای بیگانه در شهریور ۱۳۲۰ ناچار به کناره گیری از سلطنت و ترک کشور شد و در سال ۱۳۲۳ در ژوهانسبورگ افریقای جنوبی درگذشت.

در عین حال در راستای برنامهٔ گسترده‌ای که برای سامان اداری و اقتصادی کشور در سر داشت، برای نوسازی ساخت فرسوده جامعه ایران کارهای فروانی کرد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

 

    یکی کردن نیروهای نظامی و تشکیل ارتش ایران

    فرستادن دانشجویان ایرانی به خارج جهت تحصیل

    پایه‌گذاری بانک ملی ایران

    ساخت راه‌آهن سراسری ایران

    جاده‌سازی در سراسر کشور؛ از مهم‌ترین ودشوارترین می‌توان جاده چالوس وفیروز کوه را نام برد .

    لغو کاپیتولاسیون

    کشف حجاب

    تأسیس رادیو و خبرگزاری پارس

    تأسیس دانشگاه تهران

    گسترش صنایع مادر

    تأسیس فرهنگستان ایران

    جایگزین کردن تقویم خورشیدی جلالی بجای تقویم هجری قمری به‌عنوان تقویم رسمی ایران

    از بین بردن کامل یاغیان منطقه‌ای و قبیله‌ای که هرکدام خود را «خان» میخواندند و مانعی برای قدرت مرکزی حکومت بودند

    عزل شیخ خزئل از حکومت استان خوزستان و تحکیم قدرت دولت مرکزی در آن منطقه

 

 

محمد رضا پهلوی پسر ارشد و ولیعهد رضا شاه پهلوی که با خواهر همزاد خود اشرف پهلوی در سال ۱۲۹۸ ه.ش از بطن تاج‌الملوک آیرملو به دنیا آمد، دو بار در کودکی با دیفتری و حصبه تا سرحد مرگ پیش رفت در نوجوانی با گروهی از همسانان خود به سوئیس رفت تا تحصیلاتش را ادامه دهد .

ازدواج اول او با فوزیه خواهر ملک فارق مصر، فوزیه در زمان ولیعهدی اش در ۲۴ اسفند ۱۳۱۷ صورت گرفت که ثمره آن دختری به نام شهناز پهلوی بود.

محمدرضا شاه در سال ۱۳۲۰ و پس از استعفای پدرش رضا شاه پهلوی دوران پر تلاطمی را پشت سر گذاشت و حضور نیروهای نظامی بیگانه (روس و انگلیس و آمریکا)مشکلات فراوانی را برای کشور ایجاد کرد. او در همین ایام از همسرش ملکه فوزیه جدا شد و چندی بعد در ۲۴ بهمن ۱۳۲۹ با ثریا اسفندیاری که پدرش ایرانی و از ایل بختیاری، مادرش آلمانی و زاده مسکو بود، ازدواج کرد. این ازدواج هم علی رغم علاقه شاه به ثریا به علت نازا بودن ثریا به طلاق منتهی شد.

در آذر ۱۳۳۸ محمدرضا پهلوی با فرح دیبا ازدواج کرد که ثمره آن رضا پهلوی، فرحناز پهلوی، علیرضا پهلوی و لیلا پهلوی بود.

بعد از کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ه.ش، محمدرضا شاه پهلوی یکه تاز سیاست ایران شد و در سال ۱۳۴۶ تاجگذاری نمود و همسرش شهبانو فرح را نائب السلطنه نامید.او در این مدت سه بار از مرگ حتمی نجات پیدا کرد.

محمدرضا شاه بعد از سقوط سلطنت پهلوی در انقلاب اسلامی بهمن ۱۳۵۷ ،مدتی در مصر، مراکش، باهاما، مکزیک و مصر به سر برد و عاقبت در ساعت 9 صبح روز ۵ مرداد ۱۳۵۹ در بیمارستان المعادی قاهره بر اثر پیشرفت سرطان خون و کبد بدورد حیات گفت و جسد او در مسجد الرفاهی در کنار جسد مومیایی شده پدر و برادرش به خاک سپرده شد .

اقدامات محمدرضا شاه پهلوی

 

    تأسیس رادیو و تلویزیون ملی ایران

    بنیانگذاری سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی

    انعقاد معاهده الجزایر و تعیین خط مرزی ایران و عراق در آب‌های اروندرود

    به عضویت درآمدن ایران در سازمان ملل متحد و کنوانسیون حقوق بشر ژنو

    حضور نظامی ایران در جزایر ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک

    ساختن فرودگاه‌های بین‌المللی شیراز، اصفهان و مشهد و بازسازي و ايجاد ترمينال هاي جديد فرودگاه بين المللي تهران

    برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران

    تغییر مبدا تاریخ ایران از هجرت حضرت محمد (ص) از مکه به مدینه، به آغاز سلطنت کوروش کبیر

    افزایش قدرت نظامی ایران و رساندن ارتش ایران به پنجمین قدرت نظامی جهان

    تأسیس دانشگاه اصفهان، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه پهلوی شیراز، دانشگاه پلی تکنیک تهران، دانشگاه آریامهر (اکنون: صنعتی شریف)، دانشگاه ملي ايران (اكنون:شهيد بهشتي) و دانشگاه هنر تهران

    ساخت دهکده المپیک و استادیوم صدهزار نفری آریامهر (اکنون: استادیوم آزادی)

    ساخت میدان شهیاد به عنوان نماد شهر تهران (اکنون: برج آزادی)

    تأسیس اوپک (اتحادیه صادرکنندگان نفت)

    ساخت زندان اوین

    تاسيس سپاه بهداشت ، سپاه دانش و سپاه ترويج و آباداني

 

تمایل بیش از اندازه محمدرضا شاه به امریکا و اعطای امتیازات مختلف به آنها باعث اوج گرفتن شورشهای مردمی شد که با رهبری امام خمینی (ره) منجر به پیروزی انقلاب اسلامی و برچیده شدن نظام پادشاهی در ایران شد.

Addthis
FacebookMySpaceTwitterDiggDeliciousStumbleuponGoogle BookmarksRedditNewsvineTechnoratiLinkedinRSS Feed